Disleksi

Disleksi, özel öğrenme güçlüğü türlerinden biri olup, bireylerin okuma ve yazma becerilerinde zorluk yaşamasına neden olan nörolojik temelli bir farklılıktır. Disleksiye sahip çocuklar harfleri ve kelimeleri doğru şekilde tanımakta, sesleri birleştirip akıcı okumakta güçlük çekerler. Zeka düzeyleri normal veya normalin üzerinde olmasına rağmen, okuma hızı ve anlama düzeyleri akranlarına göre geri kalabilir. Önemle vurgulanmalıdır ki disleksi bir “geri zekâlılık” belirtisi değil, beynin dili işleme şeklinin farklı olmasından kaynaklanan bir öğrenme biçimidir.

Disleksinin Belirtileri

Disleksisi olan çocuklar erken çocukluk döneminde bazı ipuçları verebilir ancak çoğu belirti ilkokul yıllarında, okuma-yazma öğrenme sürecinde ortaya çıkar. Dikkat edilmesi gereken belirtiler şunlar olabilir:

• Harf ve rakam karıştırma: b-d, p-q, 6-9 gibi şeklini döndürünce birbirine benzeyen harf ve rakamları karıştırmak.

• Okurken atlama veya ekleme: Bir metni okurken bazı harfleri veya kelimeleri atlamak, fazladan harf eklemek. Örneğin “kitap” yerine “kip” okumak ya da “araba” yerine “abraba” okumak.

• Yavaş okuma: Yaşıtlarına göre daha yavaş ve heceleyerek okuma. Akıcı bir şekilde cümleleri okumakta zorluk yaşama.

• Anlamayı güçlük: Okuduğunu anlamada zorlanma. Metni okuyabilse bile sonrasında ne okuduğunu anlatamama veya sorulara doğru cevap verememe.

• Yazım hataları: Yazarken harflerin sırasını karıştırma (örn: “kopek” yerine “kopek”), sık sık imla hataları yapma, sesleri eksik yazma.

• Kronoloji ve yön karıştırma: Dislektik çocuklar sadece dilde değil, bazen sağ-sol karıştırma, ayları sırayla sayamama, alfabe sırasını öğrenmede zorlanma gibi sıralama ve yön bulma konularında da zorlanabilirler.

• Dinleme becerisi ve sözlü ifade: İlginç bir şekilde, disleksili çocuklar duyduklarını anlama ve sözlü ifade konusunda çoğu zaman iyidirler. Bu yüzden bazen “dinleyerek daha iyi öğrenirler”. Ancak bu durum, yazılı materyalle öğrenmeleri gerektiğinde (sınavlar, kitap okumaları) zorluk yaşamalarına engel olmaz.

Her dislektik çocuğun belirtileri ve derecesi aynı olmayabilir. Bazıları sadece hafif derecede etkilenirken, bazıları ciddi seviyede okuma güçlüğü yaşayabilir. Önemli olan, bu belirtileri fark ettiğinizde bir değerlendirme için uzmanlara başvurmanızdır.

Disleksi ile Baş Etme Yolları

Disleksi tanısı alan bir çocuk, uygun yöntemlerle desteklendiğinde okuma yazma becerilerinde büyük ilerlemeler kaydedebilir. İşte disleksi ile baş etmede kullanılan bazı yöntem ve stratejiler:

• Özel eğitim ve bire bir çalışma: Dislektik çocuklar için geliştirilmiş özel programlar (örn. Orton-Gillingham temelli yaklaşımlar) mevcuttur. Bu programlarda harflerin seslerini öğrenme, sesleri birleştirme, hecelemeden akıcı okuma gibi beceriler adım adım öğretilir. Bire bir eğitim, çocuğun kendi hızında ilerlemesini sağlar.

• Çok duyulu öğretim (multisensory learning): Disleksi eğitiminde görsel, işitsel ve dokunsal yöntemler bir arada kullanılır. Örneğin çocuk bir harfi öğrenirken hem harfi kağıtta görür, hem öğretmen sesini söyler, hem de çocuk kum tepsisine o harfi parmağıyla yazar. Bu şekilde beynin farklı kanalları aynı anda çalışarak öğrenme pekişir.

• Okuma materyallerini uyarlama: Büyük puntolu, resimli ve ilgi çekici metinler kullanmak çocuğun motivasyonunu artırır. Ayrıca bazı çocuklar renkli asetat kullanarak okuduklarında (örneğin sayfanın üzerine renkli şeffaf bir kağıt koymak) daha rahat odaklanabilirler.

• Teknolojiden yararlanma: Sesli kitaplar, okuma uygulamaları, yazıları sese çeviren yazılımlar dislektik öğrenciler için faydalı araçlardır. Özellikle uzun metinleri kendi okumakta zorlanan çocuklar, sesli kitaplarla içerikten kopmadan bilgi edinebilirler.

• Ek süre ve özel değerlendirme: Okullarda disleksi tanılı öğrenciler için sınavlarda ek süre, sözlü sınav yapma, yazılı ödev yerine proje verme gibi uyarlamalar yapılabilir. Bu, çocuğun bilgisini gösterebilmesi için adil bir ortam sağlar.

• Psikolojik destek ve özgüven: Disleksi, çocukta özgüven zedelenmesine yol açabilir; zira arkadaşları rahatça okurken kendisi zorlandığında hayal kırıklığı yaşar. Bu nedenle çocuğa güçlü yönlerini hatırlatmak, sadece okuma-yazma ile başarının ölçülmediğini hissettirmek önemlidir. Gerekirse bir okul psikolojik danışmanından veya çocuk psikoloğundan destek alınabilir.

Bir çocuğun disleksi olması, onun başarısız olacağı anlamına gelmez. Tarihte ve günümüzde birçok başarılı bilim insanı, sanatçı, iş insanı dislektiktir (örneğin ünlü ressam Leonardo da Vinci’nin veya girişimci Richard Branson’ın disleksi olduğu bilinir). Bu bireyler farklı düşünme ve problem çözme becerileriyle öne çıkmışlardır. Dolayısıyla disleksi doğru yönetildiğinde, çocuğunuzu sınırlayan değil, onu farklı kılan bir özelliktir.

Aile ve Okul Desteği

Disleksi ile mücadelede en önemli iki yapı taşı aile ve okuldur. Bu iki tarafın işbirliği, çocuğun gelişimi için ideal ortamı yaratır:

• Aile desteği: Evinizde okuma etkinliklerini bir stres unsuru haline getirmemeye çalışın. Zorla okutmak veya sürekli eleştirmek yerine, onu motive edecek konularda birlikte okuma yapın. Örneğin ilgisini çeken bir konuda, seviyesine uygun resimli kitaplar alıp birlikte okuyabilirsiniz. Okurken hata yapsa bile sabırla düzeltin, cesaretini kırmayın.

• Rutin oluşturma: Her gün kısa da olsa bir okuma zamanı belirlemek (5-10 dakika gibi) ve bunu rutin haline getirmek pratik sağlar. Ancak çocuğun o gün hiç modu yoksa zorlamamak da gerek; esneklik önemlidir.

• Okulla iletişim: Öğretmenleriyle düzenli olarak görüşün. Çocuğun durumunu, evde yaptığı çalışmaları, nelerin işe yaradığını paylaşın. Okuldan beklentilerinizi iletin; örneğin sınavlarda biraz daha zaman veya sözlü anlatım şansı gibi. Birçok okul, rehberlik servisi aracılığıyla bu tip düzenlemeler yapmaktadır.

• Akran duyarlılığı: Bazı durumlarda sınıf arkadaşlarının disleksi hakkında bilinçlendirilmesi yararlı olabilir. Çocuğun farklıklarıyla alay edilmesinin önüne geçmek için, genel olarak herkesin farklı hızda öğrendiği, bunun normal olduğu mesajı verilebilir (elbette çocuğun rızası ve mahremiyeti gözetilerek).

• Ödev yardımı: Dislektik çocuklar ödev yaparken daha fazla zamana ihtiyaç duyabilirler. Bu süreçte yanında olun fakat onun yerine yapmayın. Gerekirse ödevi bölümlere ayırarak molalar verin. Yazılı ödevlerde, fikirleri sözlü söyleyip sizin yazmanıza izin vermek ya da bilgisayarda yazmasına müsaade etmek gibi kolaylaştırıcı yöntemler kullanın.

Disleksi ile yaşayan bir çocuğa sahip olmak, başlangıçta aile için de zorlu olabilir. Ancak unutulmamalıdır ki bu yolda yalnız değilsiniz. Uzmanlardan alacağınız rehberlik, diğer disleksi aileleriyle kuracağınız iletişim ve en önemlisi çocuğunuza koşulsuz sevgi ve destek sunmanız, onun bu zorluğu aşmasında en büyük etken olacaktır.

Kartal, Pendik ve Maltepe’de Disleksi Eğitimi

İstanbul’un Kartal ilçesinde bulunan Adım Adım Gelişim Merkezi, disleksi ve diğer öğrenme güçlüğü yaşayan çocuklar için özel eğitim programları sunmaktadır. Kartal disleksi eğitimi alanında uzman eğitimcilerimiz, her çocuğun ihtiyacına uygun bireysel ders planları hazırlamaktadır.

Merkezimizin sunduğu imkanlar:

• Kapsamlı değerlendirme: Çocuğun okuma-yazma becerileri detaylı testlerle değerlendirilerek hangi harf-ses ilişkilerinde zorlandığı, okuma hızı ve anlama düzeyi tespit edilir.

• Birebir özel eğitim: Disleksi konusunda deneyimli öğretmenlerimiz, çocuğun seviyesine uygun materyallerle çalışarak harf-ses ilişkisi, heceleme, okuduğunu anlama gibi alanlarda yoğunlaştırılmış eğitim verir.

• Teknoloji desteği: Öğrenmeyi eğlenceli hale getirmek için tablet uygulamaları, bilgisayar programları ve oyun tabanlı öğrenme yöntemleri kullanılır.

• Düzenli takip: Aileler her ay bilgilendirilir, evde yapabilecekleri etkinlikler konusunda yönlendirilir. Gerekirse okuluyla iletişim kurulup ortak bir planlama yapılır.

• Moral ve motivasyon: Merkezimizde çocukların özgüvenini artırmaya yönelik grup etkinlikleri ve başarı atölyeleri düzenlenir. Disleksili çocuklar yalnız olmadıklarını, başka arkadaşlarının da benzer zorluklar yaşadığını görerek psikolojik olarak rahatlarlar.

Adım Adım Gelişim Merkezi, Pendik disleksi merkezi arayışında olan ailelerin de tercih ettiği, ulaşım açısından elverişli bir konumdadır. Maltepe, Sancaktepe, Sultanbeyli gibi civar semtlerden gelen öğrencilerimiz, servis imkanı sayesinde rahatlıkla eğitimlerine devam etmektedir. Eğer çocuğunuzun disleksi olabileceğinden şüpheleniyorsanız veya tanı aldıysa, zaman kaybetmeden destek eğitime başlamanız oldukça önemlidir. Bizler, çocuğunuzun okuma yolculuğunda ona rehberlik etmek ve başarılarını birlikte kutlamak için buradayız.

Adım Adım Gelişim Merkezi İletişim Bilgileri:

• Telefon: 0553 185 48 96

• Adres: Yakacık Yeni Mahalle Orman Sokak 9B Kartal / İstanbul

• E-posta: info@adimadimgelisim.com