Down Sendromu

Down sendromu, 21. kromozomun trisomisi (üç kopya olması) sonucu ortaya çıkan genetik bir durumdur. Bu sendroma sahip bireyler, kendilerine has fiziksel özelliklere ve değişen düzeylerde zihinsel gelişim farklılıklarına sahiptir. Her 700-800 doğumda bir görülen Down sendromu, bir hastalık değil, genetik bir farklılıktır. Doğumdan itibaren tanı alabilen Down sendromlu çocuklar, uygun eğitim ve destek ile potansiyellerini gerçekleştirebilir ve mutlu, üretken bir yaşam sürebilirler.

Down Sendromunun Özellikleri

Down sendromlu çocukların bazı ortak fiziksel özellikleri bulunur:

• Hafif çekik ve yukarıya doğru çekilmiş göz yapısı,

• Basık burun kökü ve yüz profili,

• Avuç içinde tek bir yatay çizgi (Simeon çizgisi) olması,

• Parmakların diğer çocuklara göre biraz daha kısa ve avuç içi yapılarının farklı olması,

• Kas tonusunun düşük olması (gevşeklik, hipotoni) nedeniyle bebeklikte geç oturma, geç yürüme.

Bununla birlikte her Down sendromlu çocuk birbirinden farklıdır. Kimi çocuk kalp problemleri gibi doğuştan gelen sağlık sorunlarına sahip olabilir, kimisi ise bedensel olarak daha sağlıklıdır. Zihinsel gelişim açısından da değişkenlik gösterirler; genellikle hafif veya orta düzeyde zihinsel engel söz konusu olsa da bazıları destekle akademik beceriler kazanabilir, okuma yazma öğrenebilir.

Down sendromlu bireyler genelde çok sosyal, sıcakkanlı ve sevecen olmalarıyla tanınırlar. Doğru yönlendirme ile öz bakım becerilerini (giyinme, yeme, tuvalet eğitimi gibi) kazanabilir, yarı bağımsız bir hayat sürebilirler. Burada kritik nokta, erken yaşlardan itibaren gerekli eğitim ve terapilerin başlanmasıdır.

Erken Müdahale ve Eğitim

Down sendromlu çocuklar için erken müdahale programları hayati öneme sahiptir. Doğduğu andan itibaren bebeğin gelişimini desteklemek, ileride ortaya çıkabilecek sorunları minimize eder. Erken eğitim kapsamında yapılabilecekler:

• Fizyoterapiye erken başlamak: Bebeklikten itibaren bir fizyoterapist rehberliğinde düzenli egzersizler yapmak, kas tonusunun düşük olmasından kaynaklı motor gelişim gecikmelerini azaltır. Örneğin, baş kontrolü, emekleme, oturma ve yürüme becerileri fizyoterapi ile hızlandırılabilir.

• Dil ve konuşma terapisi: Down sendromlu çocuklarda dil ve konuşma gecikmeleri yaygın olduğundan, 1 yaşından itibaren bir dil terapisti ile çalışmak faydalıdır. İlk kelimelerin çıkması, ağız-dil kaslarının güçlendirilmesi, işaret dili veya resimler kullanarak erken iletişim becerilerinin kazandırılması sağlanabilir.

• Özel eğitim desteği: Zihinsel gelişimi destekleyici oyunlar, dikkat çalışmaları, hafıza ve problem çözme becerilerini artıracak etkinlikler ile çocuğun bilişsel kapasitesi en üst düzeyde kullanılmaya çalışılır. “Küçük Adımlar” gibi erken eğitim programları, ebeveynlere evde neler yapabileceklerini de öğreterek bütünsel bir gelişim sağlar.

• İşitsel ve görsel uyaranlar: Down sendromlu bebekler de diğer bebekler gibi çevrelerinden öğrenirler. Onlarla sık sık konuşmak, göz teması kurmak, farklı ortamlara sokarak uyaran çeşitliliği sağlamak gelişimlerine katkı sağlar. Örneğin, bebeğinizle aynada mimikler yapmak, ce-ee oyunları oynamak sosyal gelişimini destekler.

• Akran etkileşimi: Yaşıtlarıyla bir araya gelmek, oyun gruplarına katılmak sosyal beceriler açısından önemlidir. Down sendromlu çocuklar, kreş veya oyun gruplarında diğer çocukları gözlemleyerek pek çok şeyi öğrenebilirler.

Erken müdahale ne kadar erken ve düzenli başlarsa, çocuğun ileriki yaşamında o denli bağımsız ve becerikli olması ihtimali artar. Araştırmalar, ilk yıllarda başlanan sistemli eğitimin Down sendromlu çocukların hem zihinsel hem fiziksel gelişimine olumlu etkileri olduğunu göstermektedir.

Aile ve Sosyal Destek

Down sendromlu bir çocuğun gelişim yolculuğunda aile en önemli rehberdir. Bu süreçte ailelerin de dikkat etmesi ve uygulaması gereken bazı yaklaşımlar vardır:

• Sabır ve sevgi: Her çocuğun gelişim hızı farklıdır. Down sendromlu çocuklar bazı becerileri daha geç kazansa da, sevgi dolu bir sabır ve sürekli teşvikle pek çok engeli aşabilirler. Çocuğunuzun küçük başarılarını kutlayın ve motive edin.

• Rutin oluşturma: Günlük hayatta belirli rutinlerin olması (yeme, uyuma, oyun saatleri gibi) Down sendromlu çocuklara güven duygusu verir ve ne yapmaları gerektiğini öğrenmelerini kolaylaştırır.

• Kendi kendine yetme becerilerini öğretme: Kendi başına yemek yeme, giyinme, diş fırçalama gibi aktiviteleri yapması için fırsat verin ve öğretin. İlk başta zorlanabilir ancak zamanla bağımsızlık duygusu gelişir.

• Destek grupları: Benzer deneyimler yaşayan diğer ailelerle tanışmak, duygusal destek almak ve deneyim paylaşımı yapmak açısından değerlidir. Bölgelerdeki Down sendromu dernekleri veya sosyal medya grupları bu anlamda faydalı olabilir.

• Toplumsal farkındalık: Çocuğunuzu toplum içine çıkarırken, çevrenizdekilere Down sendromu hakkında bilgi vermekten çekinmeyin. Toplumun bilinçlenmesi, çocuğunuzun kabul görmesi ve sosyal hayatın içinde aktif olması için önemlidir.

Unutmayın ki Down sendromlu bireyler uygun şartlar sağlandığında okulda eğitim alabilir, iş hayatına atılabilir ve hatta bağımsız yaşam becerileri kazanabilirler. Tarih boyunca sanat, spor, eğitim gibi alanlarda başarıya ulaşmış birçok Down sendromlu birey örneği vardır.

Kartal ve Çevresinde Down Sendromlu Çocuklar İçin Destek

İstanbul Kartal’daki Adım Adım Gelişim Merkezi, Down sendromlu çocukların erken eğitim ve rehabilitasyon ihtiyaçlarını karşılamak üzere kapsamlı programlar sunmaktadır. Kartal, Pendik, Maltepe, Sancaktepe, Sultanbeyli ilçelerindeki aileler için kolay ulaşılabilir konumda olan merkezimizde, Down sendromu desteği alanında uzman eğitimciler, fizyoterapistler ve dil-konuşma terapistleri görev yapmaktadır.

Merkezimizde Down sendromlu çocuklara yönelik hizmetlerimizden bazıları şunlardır:

• Bireysel özel eğitim: Her çocuğun gelişim profiline uygun hedefler belirleyerek, dikkat ve algı çalışmaları, öz bakım eğitimi, temel akademik beceri kazandırma gibi alanlarda bire bir eğitim veriyoruz.

• Fizyoterapi ve ince motor çalışmaları: Kas tonusunu artırmaya yönelik fizik tedavi seansları, denge ve koordinasyon egzersizleri, el becerilerini geliştirmek için ince motor etkinlikleri uyguluyoruz.

• Dil ve konuşma terapisi: İlk kelimelerin çıkışından itibaren konuşmayı teşvik eden, gerekirse alternatif iletişim yöntemlerini (işaret dili, resim kartları vb.) kullanan dil terapisi desteği sağlıyoruz.

• Aile eğitimi: Ailelere evde uygulayabilecekleri egzersizler, oyunlar ve eğitim yöntemleri konusunda danışmanlık sunuyoruz. Anne-babanın gündelik etkileşimlerde çocuğun gelişimine katkı sağlayacak ipuçlarını öğrenmesini hedefliyoruz.

• Kaynaştırma desteği: Okul çağına gelen Down sendromlu çocukların akranlarıyla birlikte eğitim alabilmeleri (kaynaştırma/bütünleştirme eğitimi) için okula hazırlık çalışmaları ve gerekirse okul öğretmenleriyle işbirliği yaparak bir geçiş programı oluşturuyoruz.

Adım Adım Gelişim Merkezi, Pendik Down sendromu eğitimi arayışında olan ailelerin de tercih ettiği, sıcak ve kapsayıcı bir ortam sunmaktadır. Amacımız, Down sendromlu çocukların toplum içinde aktif, üretken ve mutlu bireyler olarak yer almalarıdır. Eğer siz de çocuğunuz için profesyonel bir destek arıyorsanız, merkezimizle iletişime geçerek bir tanışma randevusu alabilirsiniz.

Adım Adım Gelişim Merkezi İletişim Bilgileri:

• Telefon: 0553 185 48 96

• Adres: Yakacık Yeni Mahalle Orman Sokak 9B Kartal / İstanbul

• E-posta: info@adimadimgelisim.com