Otizm belirtileri yaşamın ilk yıllarında ortaya çıkan çoğu bireyde ömür boyu devam eden ileri düzey karmaşık nörogelişimsel bir bozukluktur.
Bir bireyin otizm tanısı alabilmesi için 2 temel kriterin aynı anda veya ayrı ayrı en az birinin bulunması gerekmektedir.
– sosyal ve toplumsal iletişim ve etkileşimde kısıtlılık.
– sınırlı ilgi alanı, yinelenen ve tekrarlayan davranış veya davranış örüntüleri.
Örneğin sürekli aynı yoldan gitmek istemeleri, aynı veya benzer yiyecekleri yemeleri, aynı kıyafetleri giymede ısrar. sınırlı ilgi alanı olarak bir takım objelere takıntı düzeyinde bağlılık. Otizmli bireylerin sıkça gösterdiği davranışlardandır.
İletişim ve etkileşim alanında oyun kuramama, seslenildiğinde tepkide bulunmama, karşıdaki bireyin verdiği uyaranlara tepkisiz kalma, yeterli düzeyde sözcük çıktısının olmaması veya kelime dağarcığı olmasına rağmen iletişim amaçlı olmayan anlamsız stereotip konuşmalar, yansıma tarzında olan anlık ekolali veya daha önceden duyduğu bir sözcük veya cümleyi zamanına ve bağlamına uygun olmadan tekrarlama davranışlarını içerir.
Tüm otizmli bireylerde olmazsa da azımsanmayacak bir oranda otizmli bireylerde problem davranışların zamanla öğrenilip meydana gelmesi; kendini ısırma, bağırma, ebeveynini ısırması, kafasını herhangi bir yere- zemine vurması vb. davranışlar görülmektedir.
Sosyal beceri kısıtlılığı olan otizmli bireylerde etkileşim az olduğu için sözel taklit becerileri de daha az gelişmektedir.
Otizm; erken yaşlarda yoğun bir özel eğitim programı ile bireyin yaşam kalitesi arttırılabilir. Günlük yaşam becerileri edinebilir hatta akademik olarak ileri derecede başarılı olabilmektedirler.
Tüm bu aşamalar çocuk, aile ve terapist iş birliği ile çok daha verimli sonuçlar alınabilmektedir. Mutlaka uzmanlar ile bu süreçlerin yürütülmesi gerekmektedir.
Otizm çok geniş bir yelpazeden oluştuğu için müdahale programları da çeşitlilik göstermektedir.
Her bir alan kendi branşlarında çocuğun ihtiyaçları doğrultusunda programlar hazırlayarak aile iş birliği ile programı yürütmektedir. Müdahale için geç kalınan her gün akranları ile aralarındaki makas aralığı daha da artmaktadır. Her şeyin telafisi vardır fakat bir çocuğun geç kalmasının hiçbir telafisi yoktur.